W Paganie zwiedzanie najlepiej zacząć od targu Nyaung Oo. Następnie odwiedzić strefę archeologiczną, gdzie w dobrym stanie zachowało się ponad 2 tysiące świątyń rozrzuconych na znacznym obszarze i tu szczególnie zobaczyć należy pagodę Shwezigon z XI w. i świątynię Ananda, z czterema posągami Buddy przedstawiającymi kolejne etapy osiągania nirwany. Wieczór w Pagan nie może się obyć bez wyprawy na jedną ze świątyń aby móc z góry podziwiać dolinę w świetle zachodzącego słońca.
Pagan lub po angielsku Bagan to starożytne miasto i księstwo w Birmie obecnie Mjanmie słynące z wielkiej liczby buddyjskich pagód (2230), świątyń (524) i klasztorów (415) oraz 380 innych historycznych obiektów. Położone jest nad rzeką Irawadi w środkowej Mjanmie, w Prowincji Mandalaj.
W latach 1044-1287 miasto było stolicą Pierwszego Imperium Birmańskiego czyli Królestwa Paganu. Obecnie pozostałości miasta tworzą Strefę Archeologiczną Pagan, która obejmuje kilka miejscowości takich jak Nyaug U, Wetkyi-in, Pugan Dyoyaung, New Bagan rozmieszczonych na obszarze długości 13 km i szerokości 8 km.
Klasyczna nazwa palijska (Arimaddana) tłumaczy się jako ?Miażdżące Wrogów?. Obecna nazwa Pagan pochodzi od starobirmańskiego słowa Pukam.
Prawie wszystkie zachowane budowle Paganu należą do jednej z trzech głównych kategorii: świątyń, stup i klasztorów. Dużo rzadziej spotyka się biblioteki oraz skromne budynki z jednym pomieszczeniem przeznaczonym na święty wizerunek. Jedenaście największych budowli powstało w XII i XIII wieku, a każda z nich przypisywana jest konkretnemu królowi. Począwszy od XIII wieku olbrzymie budynki zaczynają ustępować znacznie mniejszym, ale liczniejszym konstrukcjom tworzącym zespoły klasztorne. Jak głoszą inskrypcje, budowa największych nawet świątyń nie zajmowała więcej niż 3-4 lata, a wzniesienie średniej wielkości świątyni w strefie otoczonej murami zajęło tylko 7,5 miesiąca.
Najważniejsze obiekty do zwiedzania to:
Gawdawpalin uważana za najbardziej elegancką
Ananda nazywana najpiękniejszą
Dhammayangyi będąca największą
Thatbyinyu jako najwyższą
Tekst i foto: Jacek Makowski, www.fotopodroze.com.pl
